ЖЕТІСУ ЖАРТАСТАРЫНА САЛЫНҒАН ҚҰСТАРДЫҢ БЕЙНЕСІ: МӘСЕЛЕНІҢ ҚОЙЫЛЫМЫ
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2019.1.3.73.82Түйін сөздер:
археология, Жетісу жартас өнерінің ескерткіштері, петроглифтер, қола дәуірі, құс бейнесі, күн арбасы, аңшылықАннотация (түйіндеме)
Жартас өнері әлем бойынша кеңінен таралған. Өзінің саны жағынан Еуразияда көп тарағаны қола дәуірінің петроглифтері болып табылатындықтан, мақалада осы мәселе сөз болады. Олардан ата-бабаларымызды қоршаған ортадағы жануарларды
жиірек көреміз, көбіне олар белгілі бір белгілермен сызылған, мысалы, қалыптан тыс көлемі ұлғайтылған, бұратылған мүйіздер күн символын (көтеріліп шыққан күн) білдіреді. Жануарлардың арасынан қазіргі мифологиялық бейнелермен байланысты ерекше түрлерін де кездестіруге болады. Бірқатар аймақтарда: Сібір, Орталық Еуропада салыстырмалы түрде құс бейнелері көп. Жетісу мұндай аймаққа жатпайды. Дегенмен, жекелеген құс бейнелері кездеседі, бірақ олардың кездейсоқ соғылмағандығын көруге болады. Бұл «әлем көрінісінің» бір бөлігі немесе не ғұрыптық, не басқа да мақсатта болды ма екен? Осы сұрақтың нақты шешімі әзірге жоқ.
Библиографиялық сілтемелер
Baypakov K.M., Mar’yashev A.N., Potapov S.A., Goryachev A.A. 2005. Petroglify v gorah Eshkiol’mes (Petroglyphs in the mountains of Eshkiolmes). Almaty (in Russian).
Zheleznyakov, B. A. 2017. In Istoriya i arheologiya Semirech’ya (History and archeology of Semirechye) 5, 111-126 (in Russian).
Zheleznyakov, B. A., Hermann, L. 2014. In Izvestiya MON RK, ser. obshchestv. i gumanit. nauk (News MES RK. Ser. societies and humanity of sciences), 5 (297), 30-39 (in Russian).
Zheleznyakov, B. A., Saduakasuly, A., Hermann, L. 2016. In Drevnosti Jetysu. Pamyatniki arheologii Jambylskogo rajona (Antiquities Jetysu. Monuments of archaeology of Jambyl region). Almaty 88-109 (in Russian).
Kubarev, V. D., Cheremisin, D. V. 1984. In Arheologiya yuga Sibiri i Dal’nego Vostoka (Archeology of the south of Siberia and the Far East). Novosibirsk: “Nauka” Publ., 87-99 (in Russian).
Okladnikov A.P. Central’no-aziatskij ochag pervobytnogo iskusstva (Central Asian center of primitive art). Novosibirsk 1972 (in Russian).
Saduakasuly, A., Zheleznyakov, B. A. 2016. In Drevnosti Jetysu. Pamyatniki arheologii Jambylskogo rajona (Antiquities Jetysu. Monuments of archaeology of Jambyl region). Almaty, 3-18 (in Russian).
Saduakasuly, A., Zheleznyakov, B. A., Hermann, L. 2017. Naskal’noe iskusstvo hrebta Kuljabasy (Rock art of the Kuljabasy range). Almaty (in Russian).
Solomatina V.V. 2013. In Nauchnoe soobshchestvo studentov XXI stoletiya (Scientific community of students of the XXI century), 15, 37-41 (in Russian).
Hermann, L. 2016. In Drevnosti Jetysu. Pamyatniki arheologii Jambylskogo rajona (Antiquities Jetysu. Monuments of archaeology of Jambyl region). Almaty 52-72 (in Russian).
Chigaeva, V. Yu. 2007. Obrazy ptic v naskal’nom iskusstve Severnoj Azii (The images of birds in the rock art of North Asia): thes. Cand. Diss. Kemerovo (in Russian).
Green, M.A. 1997. Dictionary of Celtic Myth and Legend. London.
Kristiansen, K. 2018. In Dodd, J., Meijer, E. (eds.) Future Essays in Archaeology and Rock Art Studies in Honour of Dr. Oxford, 70-75.
Pásztor, P. 2018. In Archaeological Approaches to Shamanism: Mind-Body, Nature, and Culture. Cambridge, 193-209.
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2019 Б.А. Железняков
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
