Окунев мәдениетінің іріктемесі негізінде ересек адамның қаңқа сүйектері бойынша жасты бағалаудағы зерттеуаралық қайшылықтар туралы
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2024.2.24.236.249Түйін сөздер:
физикалық антропология, зерттеуаралық қайшылықтар, Transition Analysis 3, санатішілік корреляцияАннотация (түйіндеме)
Зерттеу дәрежесі әртүрлі жиынтықтағы қаңқа сүйектер бойынша жасты бағалаудағы зерттеуаралық қайшылықтарды талдауға арналған. Бес антрополог окунев мәдениетінің екі қорымындағы (Хакасия, ерте қола дәуірі) қаңқалар топтамасының жынысына және жасына тәуелсіз бағалау жасады. Жасты бағалау екі нұсқада жүргізілді: 1. физикалық антропологияда қолданылатын дәстүрлі әдістерге сәйкес; 2. ондаған белгінің жас бойынша өзгергіштігі туралы құжатталған ақпараттарда оқытылған жалпыланған кездейсоқ сызықтық модельге сүйенетін «Transition Analysis 3» (TA3) бағдарламасының көмегімен. Бағалаулар арасындағы келіскен өлшем ретінде санатішілік корреляция коэффициенті (ІСС) қолданылды. Нәтижелер екі әдіс, әсіресе ТА3 аясында алынған бағалаулардың өте жоғары үйлескенін дәлелдеді. Жаңа тәсіл 50 жастан жоғары индивидтердің жасын бағалауда қосымша артықшылықтарды да анықтады. ТА3 бағалауларының барынша жоғары үйлесімі қаңқаның өте көп белгілерін аз нұсқамен белгілеудің стандарт процедурасымен түсіндіріледі. Іріктемелердің жас құрылымдарын бағалаудағы үйлесім дәстүрлі әдіске қарағанда ТА3-ті қолданған кезде айтарлықтай жоғары болды. Бірақ бұл жағдайда стандарт әдістегі субъективті бағаланатын интервалдармен салыстырғанда ТА3 ұсынатын жас интервалдар шамасының көп болуы негізгі рөл атқаруы мүмкін. Жынысты бағалау қатысушылар арасында 23-тің 19 жағдайында (83%) сәйкес келді. 9 қаңқадан алынған жыныстың генетикалық анықтамасы мен морфологиялық бағалауды сәйкестендіру орта есеппен 84% жағдайда бір-біріне сәйкес келді.
Библиографиялық сілтемелер
Alekseev, V. P. 1966. Osteometriya. Metodika antropologicheskih issledovaniy (Osteometry. Methods of anthropological research). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Alekseev, V. P. Debets, G. F. 1964. Craniometry. Methods of anthropological research (Kraniometriya. Metodika antropologicheskih issledovaniy). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Kahneman, D., Sibony, O., Sunstein, C. R. 2021. Noise: A Flaw in Human Judgment (Shum. Nesovershenstvo chelovecheskih suzhdeniy). Moscow: “AST” Publ. (in Russian).
Lazaretov, I. P., Polyakov, A. V. 2018a. In: Teoriya i praktika arheologicheskih issledovaniy (Theory and practice of archaeological research), 1, 22 (2), 21–46 (in Russian).
Lazaretov, I. P., Polyakov, A. V. 2018b. In: Teoriya i praktika arheologicheskih issledovaniy (Theory and practice of archaeological research), 1, 23 (3), 41–69 (in Russian).
Boldsen, J. L., Milner, G. R., Konigsberg, L. W., Wood, J. W. 2002. In: Hoppa, R. D., Vaupel, J. W. (eds.) Paleodemography: Age distributions from skeletal samples. Cambridge University Press, 73–106 (in English).
Bolster, A. L., JeanLouis, H. J., Gregoricka, L. A., Ullinger, J. M. 2024. In: American Journal of Biological Anthropology, 183 (2), 1–12 (in English).
Buikstra, J. E., Ubelaker, D. H. 1994. Standards for data collection from human skeletal remains proceedings of a seminar at the Field Museum of Natural History, organized by Jonathan Haas. Arkansas archaeological research series. 44. Indianapolis: Western Newspaper Company (in English).
Daumas, M., Lefèvre, P., Martrille, L., Beauthier, J.-P., Louryan, S., Polet, C. 2023. In: JAS: Reports, 52, 104234 (in English).
Dubourg, O., Toutin, R., Bascou, A., Jousset, N., Telmon, N., Saint-Martin, P., Savall, F. 2020. In: La Revue de Médecine Légale, 11 (2), 74–80 (in English).
Fojas, C. L., Kim, J., Minsky-Rowland, J. D., Algee-Hewitt, B. F. B. 2017. In: American Journal of Physical Anthropology, 165 (1), 183–193 (in English).
Kimmerle, E. H., Prince, D. A., Berg, G. E. 2008. In: Journal of Forensic Sciences, 53 (3), 594–600 (in English).
Milner, G. R., Boldsen, J. L., Ousley, S. D., Getz, S. M., Weise, S., Tarp, P. 2020. TA3 Installation and Software User Guide: Version 0.16 (in English).
Shrout, P. E., Fleiss, J. L. 1979. In: Psychological Bulletin, 86 (2), 420–428 (in English).
Tornberg, A. 2022. In: Fornvännen: Journal of Swedish Antiquarian Research, 177 (2), 134–139 (in English).
Vallat, R. 2018. In: Journal of Open Source Software, 3 (31), 1026 (in English).
Willems, G., Moulin-Romsee, C., Solheim, T. 2002. In: Forensic Science International, 126 (3), 221–226 (in English).
White, T. D., Folkens, P. A. 2005. The human bone manual. New York: Elsevier Academic Press (in English).
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2024 Широбоков И.Г., Громов А.В.
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
