Орта ғасырлық Сарайшық қаласындағы зерттеу нәтижелері туралы
(2022 жылғы далалық маусым материалдары бойынша)
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2024.3.25.175.185Түйін сөздер:
археология, орта ғасырлық қала, бөлме, дәліз, тандыр пеш, қоңырау, пұлАннотация (түйіндеме)
Мақалада 2022 жылғы орта ғасырлық Сарайшық қаласы орнындағы №3 қазбада жалғасқан археологиялық жұмыстың нәтижесі ұсынылған. Бұл жерде жүргізілген жұмыстар екі кезеңнен тұрды. Бірінші кезеңдегі жұмыстар 2019 жылы жүргізілді, жоғарғы құрылыс қабатынан (ХV–XVI ғғ.) отбасылық жерасты жерлеу орындары – сағаналар мен ондаған жеке жерлеу шұңқырлары, тұрғын және шаруашылық бөлмелердің бөліктері анықталды. 2021 жылы, яғни екінші кезеңде № 3 қазбаны ары қарай тереңдетіп қазғанда солтүстік-оңтүстік бағытта созылған, ұзынша дәліздердің бойына қатарласып орналасқан бөлмелері бар алтын ордалық кезеңге тиесілі ғимараттың орталық бөлігі ашылды. Құрылымы жағынан бұл ғимарат құрметті қонақтарды, жолаушыларды, саудагерлерді қабылдайтын «хан» типтес қоғамдық нысанға жақын. Бұл нысаннан 30 м-дей жерде 1996–2008 жж. археолог З. Самашев ашып зерттеген 40-тан астам бөлмеден тұратын кешенді сарай «хан» (қонақ қабылдайтын орын) ғимараты орналасқан. Қаланың бұл ауданы керуеншілер, саяхатшылар, зиярат етушілердің түнеп ғибадат етуі үшін салынған құрылыстардан тұрған деген болжам бар.
Библиографиялық сілтемелер
Arzyutov, N. 1949. In: Izvestiya AN KazSSR. Ser. arheol. (News of the Academy of Sciences of the Kazakh SSR. Ser. archaeol.), 2, 126–134 (in Russian).
Akhmetova, U., Turaruly, А., Zhumabayev, А. 2022. In: Kazakstan arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 2 (16), 111–120 (in Kazakh).
Akhmetova, U. T., Muktar, A. K., Kasenov, M. S., Turaruly, A., Zhumabayev, A. Z. 2023. Zhaiyк boyy Altynorda kalalary (ХІІІ–ХVІ gg.) (Golden Horde cities at the Zhaiyк river region (13th–16th centuries). Almaty: “Bolat Media” Publ. (in Kazakh).
Belenitskiy, A. M., Bentovich, I. B., Bolshakov, O. G. 1973. Srednevekovyy gorod Sredney Azii (A medieval city of Central Asia). Leningrad: “Nauka” Publ. (in Russian).
Zhumabayev, A. Z., Turaruly, A. 2021. In: Vestnik Atyrauskogo universiteta (Bulletin of Atyrau University), 3 (62), 18–27 (in Kazakh).
Zilivinskaya, E. 2011. In: Problemy istorii, filologii i kul'tury (Problems of History, Philology and Culture, Journal of Historical, Philological and Cultural Studies), 2, 129-151 (in Russian).
Zilivinskaya, E. 2018. Arhitektura Zolotoy Ordy. Ch. ІІ. Grazhdanskoe zodchestvo (Architecture of the Golden Horde. Part II. Civil architecture). Kazan: “Otechestvo” Publ. (in Russian).
Margulan, A. 1951. In: Scientific Archive of the Margulan Institute of Archaeology. D. 219 (in Russian).
Klyashtornyy, S. G., Sultanov, T. I. 1992. Kazakhstan: letopis trekh tysyacheletiy (Kazakhstan: the chronicle of three millennia). Alma-Ata: “Rauan” Publ. (in Russian).
Petrov, P. N. Akhmetova, U. T. Zhumabayev A. Zh. 2023. In: Materialy po Arkheologii i Istorii Antichnogo i Srednevekovogo Prichernomor’ya (Proceedings in Archaeology and History of Ancient and Medieval Black Sea Region), 15, 857–872 (in Russian).
Petrov, P. N. Muktar, A. K. Bikkinyev, N. H., Zhumabayev, A. Zh. 2022. In: Materialy po Arkheologii i Istorii Antichnogo i Srednevekovogo Prichernomor’ya (Proceedings in Archaeology and History of Ancient and Medieval Black Sea Region), 14, 382–404 (in Russian).
Samashev, Z. 1996. In: Nauchnyj arhiv Instituta arheologii Komiteta nauki MNVO RK (Scientific Archive of the Margulan Institute of Archaeology). D. 2463 (in Russian).
Samashev, Z. 1998. In: Nauchnyj arhiv Instituta arheologii Komiteta nauki MNVO (Scientific Archive of the Margulan Institute of Archaeology). D. 2500 (in Russian).
Samashev, Z. 2003. In: Fond Gosudarstvennogo istoriko-kul'turnogo muzeya-zapovednika «Sarajshyk» (Scientific Archive of the Saraishyk state historical and cultural museum-reserve) (in Russian).
Samashev, Z. 2005. In: Nauchnyj arhiv Instituta arheologii Komiteta nauki MNVO (Scientific Archive of the Margulan Institute of Archaeology). D. 2748 (in Russian).
Samashev, Z., Kuznetsova, O., Plakhov, V. 2008. Sarayshyqtyn qysh buiymdary (Ceramics of Saraichik hillfort). Almaty: “Archaeology”. Publ. (in Kazakh, Russian, English).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2024 Мұқтар Ә., Ахметова У., Тұрарұлы А., Жұмабаев А., Байғалиев Ж.
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
