Тесіктас беғазы-дәндібай қорымынан табылған ерекше жерлеу
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2023.4.22.112.126Түйін сөздер:
археология, Орталық Қазақстан, Тесіктас қорымы, кейінгі қола дәуірі, беғазы-дәндібай мәдениеті, жерлеу рәсімдері, 25 керамикалық ыдыстар, көзешілік, дәстүрАннотация (түйіндеме)
Беғазы-дәндібай мәдениетінің мәселесі ондаған жылдар бойғы зерттеулерге қарамастан әлі де күрделі болып тұр. Әрбір жаңа ескерткіш осы мәдениетті түсіну үшін маңызды мәліметтер ұсынуда. Мақалада Тесіктас қорымының 2 қоршауы қазбасынан алынған материалдар жариялануда. Олар салыстыру әдістері бойынша б.д.д. XIV–XII ғғ. мерзімделеді және беғазы-дәндібай мәдениетіне жатқызылады. Граниттен жасалған жерлеу камерасынан 25–35 жастағы жүктіліктің соңғы айындағы әйел мен 0 ден 2 ай аралығындағы нәресте сүйегі табылды. Ежелгі заманда тоналса да, көптеген жерлеу заттары сақталған, олар қола біз, 25 (1–25 дейін нөмірленген) ыдыс және саздан жасалған табақ. Жерлеу тамағы қойдың қабырғалары. Ыдыстардың бір бөлігі жерлеу салтында пайдалану үшін әдейі «асығыс жасалған». Дактилоскопия әдісінің көмегімен көзешілердің ішінде жерлеу үшін вотивті ыдыстар жасаған ер адамдар мен 7–10 жас аралығындағы балалар болғаны анықталды. Бұл салтты дайындау және өткізу үшін қайтыс болған әйелдің отбасы қатысуы мүмкін деп болжанады.
Библиографиялық сілтемелер
Varfolomeev, V. V. 2013. In: Beisenov, A. Z. (ed.). Begazy-dandybaevskaya kultura stepnoy Evrazii (Begazy-Dandybay culture of Steppe Eurasia). Almaty: Margulan Institute of Archaeology; Scientific research center for the history and archaeology “Begazy-Tasmola”, 167-197 (in Russian).
Gryaznov, M. P. 1952. In: Sovetskaya arkheologia (Soviet Archaeology), XVI, 129-162 (in Russian).
Gryaznov, M. P. 1956. In: Kratkie soobshcheniya Instituta istorii materialnoy kultury (Brief Communications of the Institute of Archaeology), 64, 27-42 (in Russian).
Ismagil, R. B. 1998. In: Ufimskiy arheologicheskiy vestnik (Ufa Archaeological Herald), 1, 3-7 (in Russian).
Kiselev, S. V. 1951. Drevnyaya istoriya Yuzhnoy Sibiri (Ancient history of Southern Siberia). 2-e izd. Moscow: USSR Academy of Sciences (in Russian).
Korochkova, O. N., Usmanova, E. R. 2020. In: Uralskiy istoricheskiy vestnik (Ural historical Journal), 4 (69), 74-83 (in Russian).
Kuzmina, E. E. 1970. In: Kratkie soobshcheniya Instituta arkheologii (Brief Communications of the Institute of Archaeology), 122, 44-48 (in Russian).
Kuzmina, E. E. 1994. Otkuda prishli indoarii? Materialnaya kultura plemyon andronovskoy obshchnosti i proiskhozhdenie indoirantsev (Where did the Indo-Aryans come from? The material culture of the tribes of the Andronovo community and the origin of the Indo-Iranians). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Kuzmina, E. E. 2008. Arii – put na yug. Moscow; Saint Petersburg: Russian Institute of Cultural Studies (in Russian).
Loman, V. G. 2019. In: Teoriya i praktika arheologicheskih issledovaniy (Theory and practice of archaeological research), 3 (27), 113-123 (in Russian).
Margulan, A. Kh. 1998. Sochineniya. V 14-ti t. T. 1. Begazy-dandybaevskaya kultura Tsentralnogo Kazakhstana (Begazy-Dandybay culture of Central Kazakhstan). Almaty: “Atamura” Publ. (in Russian).
Matyushchenko, V. I. 2004. Elovskiy arheologicheskiy kompleks. Chast vtoraya. Elovskiy II mogilnik. Doirmenskie kompleksy (Yelovsky archaeological complex. Part two. Yelovsky II burial ground. Pre-Irmen complexes). Omsk: Omsk State University (in Russian).
Molodin, V. I., Mylnikova, L. N., Selin, D. V., Neskorov, A. V. 2017. Vostochnyi variant pakhomovskoy kultury v Tsentralnoy Barabe (The Eastern variant of the Pakhom culture in Central Baraba). Novosibirsk: Institute of Archaeology and Ethnography of the SB RAS (in Russian).
Sitnikov, S. M. 2015. Kultura sargarinsko-alekseevskogo naseleniya lesostepnogo i stepnogo Altaya (Culture of the Sargary-Alekseevo population of the forest-steppe and steppe Altai). Barnaul: Altai State Pedagogical University (in Russian).
Smagulov, E., Pavlenko, Yu. V. 1998. In: Samashev, Z. (ed.). Voprosy arheologii Kazakhstana (Issues of Kazakhstan archaeology), 2. Almaty; Moscow: “Gylym” Publ., 142-151 (in Russian).
Tkachev, A. A. 2003. In: Kiryushin, Yu. F., Tishkin, A. A. (ed.). Istoricheskiy opyt hozyaystvennogo i kulturnogo osvoeniya Zapadnoy Sibiri (Historical experience of economic and cultural development of Western Siberia). Barnaul: Altai University, 371-378 (in Russian).
Chlenova, N. L. 1972. Hronologiya pamyatnikov karasukskoy epokhi (Chronology of monuments of the Karasuk epoch). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2023 Виктор Васильевич Варфоломеев
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
