Қазақстанның ғұн-сармат уақытындағы әйелдер әшекейі
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2023.4.22.86.100Түйін сөздер:
археология, Қазақстан, ғұн-сармат уақыты, полихромдық стиль, әшекейАннотация (түйіндеме)
Кез келген дәуірдегі тұрғындардың мәдениеті туралы қызықты дереккөз металдан жасалған бөлшектері сақталған киім болып табылады. Ғұн-сармат дәуірінде әйел киімінде тастар мен пастаны пайдаланып алтыннан, қоладан жасалған әртүрлі әшекейлер кең тарады. Бұл заттардың көпшілігі полихромды стильде безендірілген. Олардың классификациясы қарастырылып отырған уақыттың киім дәстүрінің қалыптасуы әлеуметтік символикада, полихромдық стильде жасалған әшекейлердің рөлі туралы толық ақпарат алуға мүмкіндік береді. Оларға диадемалар, шекелік салпыншақтар, сырғалар, перстендер жатады. Олар өнер тілінің прокламативтік сипатымен байланысты белгілі бір көркемдік шешімдерін сипаттайды. Ежелгі шеберлер басқа материалдардан түйіршіктеу әдісін пайдалана отырып және тастар мен пастадан қосымша қою арқылы әшекейлердің пішінін үлкейтуге тырысты.
Библиографиялық сілтемелер
Akishev, K. A. 1983. Drevnee zoloto Kazahstana (Ancient gold of Kazakhstan). Alma-Ata: “Оner” Publ. (in Russian).
Akishev, K. A., Sviridov, A. N. 2011. In: Khabdulina, M. K. (ed.). Margulanovskie chteniya–2011: (Margulan readings-2011). Astana: L.N. Gumilyov Eurasian National University, 185-190 (in Russian).
Arslanova, F. Kh. 2013. In: Ocherki srednevekovoy arkheologii Verhnego Priirtyshya (Essays on Medieval Archaeology of the Upper Irtysh region). Astana: Branch of the Margulan Institute of Archaeology, 244-250 (in Russian).
Baipakov, K. M., Smagulov, E. A., Erzhigitova, A. A. 2005. Rannesrednevekovye nekropoli Yuzhnogo Kazahstana (Early medieval necropolises of Southern Kazakhstan). Almaty: “BAUR” Publ. (in Russian).
Beisenov, A. Z., Veselovskaya, E. V. 2013. In: Botalov, S. G., Kradin, N. N., Lyubchanskiy, I. E. (eds.). Gunnskiy forum. Problemy proiskhozhdeniya i identifikatsii kultury evraziyskikh gunnov (Hun forum. Problems of the origin and identification of the culture of the Eurasian Huns). Chelyabinsk: South Ural State University (in Russian).
Beisenov, A. Z., Torgoev, A. I., Duysenbay, A. I., Akhiyarov, I. K. 2018. In: Povolzhskaya arheologiya (The Volga River Region Archaeology), 3 (25), 103-117 (in Russian).
Bernshtam, A. N. 1940. In: Kratkie soobshcheniya Instituta istorii materialnoy kultury (Brief communications from the Institute for the History of Material Culture), 5, 23-31 (in Russian).
Bernshtam, A. N. 1951. In: Sbornik Muzeya antropologii i etnografii (Collection of the Museum of Anthropology and Ethnography), XIII, 216-229 (in Russian).
Bissembaev, A. A., Khavanskiy, A. I., Duysengali, M. N., Mamedov, A. M., Bairov, N. M., Amelin, V. A. 2018. In: Kazakstan arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 1-2, 235-244 (in Russian).
Goryachev, A. A., Saraev, V. V., Egorova, T. A., Chernov, M. A. 2021. In: Kazahstan arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 2 (12), 87-119 (in Russian).
Zasetskaya, I. P. 1994. Kultura kochevnikov yuzhnorusskih stepey v gunnskuyu epohu (konets IV–V vv.) Culture of nomads of the southern Russian steppes in the Hunnic era (end of the 4th–5th centuries). Saint Petersburg: “Ellipse” Publ. (in Russian).
Zasetskaya, I. P., Kazanskiy, M. M., Akhmedov, I. R., Minasyan, R. S. 2007. Morskoy Chulek: Pogrebeniya znati iz Priazoviya i ih mesto v istorii plemen Severnogo Prichernomoriya v postgunnskuyu epohu (Morskoy Chulek: Burials of the nobility from the Azov region and their place in the history of the tribes of the Northern Black Sea region in the post-Hunnic era). Saint Petersburg: State Hermitage Publ. (in Russian).
Kadyrbayev, M. K. 1959. In: Trudy Instituta Istorii Arheologii i Etnologii Akademii Nauk KazSSR (Proceedings of the Institute of History, Archaeology and Ethnology of the KazSSR Academy of Sciences), 7, 162-203 (in Russian).
Kadyrbayev, M. K. In: Vestnik Akademii Nauk KazSSR (Bulletin of the KazSSR Academy of Sciences), 7, 89-97 (in Russian).
Kazanskiy, M. M., Mastykova, A. V. 2014. In: Pavlenko, T. A., Skhatum, R. B., Ulitina, V. A. (eds.). IV «Anfimovskie» chteniya po arheologii Zapadnogo Kavkaza (5th “Anfimov” readings on the archeology of the Western Caucasus). Krasnodar: E. D. Felitsyn Krasnodar State Historical and Archaeological Museum-Reserve, 97-108 (in Russian).
Kushaev, G. A., Zhelezchikov, B. F. 1975. In: Scientific Archive of the Margulan Institute of Archaeology. D. 1467 (in Russian).
Maksimova, A. G., Mershchiev, M. S., Vainberg, B. I., Levina, L. M. 1968. Drevnosti Chardary (arheologicheskie issledovaniya v zone Chardarinskogo vodohranilishcha) (Antiquities of Chardara (archaeological research in the area of the Chardara reservoir). Alma-Ata: “Nauka” Publ. (in Russian).
Mershchiev, M. S. 1970. In: Kadyrbayev, M. K. (ed.). Po sledam drevnih kultur Kazahstana (In the footsteps of ancient cultures of Kazakhstan). Alma-Ata: “Nauka” Publ., 79-92 (in Russian).
Moshkova, M. G. 2009. In: Moshkova, M. G. (ed.). Gunny, goty i sarmaty mezhdu Volgoy i Dunaem (Huns, Goths and Sarmatians between the Volga and Danube). Saint Petersburg: Faculty of Philology and Arts of St. Petersburg State University, 99-113 (in Russian).
Onggar, A. (ed.). 2018. Nasledie Velikoy stepi. Shedevry yuvelirnogo iskusstva: katalog vystavki (Heritage of the Great Steppe. Masterpieces of Jewelry Art: Exhibition Catalog). Astana: National Museum of the RK (in Kazakh, Russian, English).
Onggar, A., Kiyasbek, G., Khassenova, B., Besetaev, B., Kozhahmetov, B. 2014. In: Ongar, A. (ed.). Vsadniki Velikoj stepi) (Cavaliers of the Great Steppe). Аstana: Branch of the Margulan Institute of Archaeology, 29-57 (in Russian).
Podushkin, A. N. 2000. Arysskaya kultura Yuzhnogo Kazahstana (IV v. do n.e. – VI v. n.e. (Arys culture of Southern Kazakhstan (4th century BC – 6th century AD). Turkestan: Yassawi International Kazakh-Turkish University (in Russian).
Podushkin, A. N. 2014. In: Bisembaev, A. A. (ed.). Kadyrbaevskie chteniya–2014 (Kadyrbayev readings–2014). Astana; Aktobe: Aktobe Regional Museum of History and Local Lore, 138-144 (in Russian).
Saraev, V. V. 2021. In: Kazahstan arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 2 (12), 61-86 (in Russian).
Smagulov, E. A., Erzhigitova, A. A. 2019. In: Kazahstan arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 4 (6), 7-18 (in Russian).
Photography … 1975. In: Scientific Archive of the Margulan Institute of Archaeology. D. 1471 (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2023 Бакыт Хасенова
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
