Есіл өзенінің жоғарғы ағысындағы кейінгі галоценнің археологиялық ескерткіштері (Солтүстік Қазақстан)
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2023.1.19.99.113Түйін сөздер:
археология, Солтүстік Қазақстан, энеолит, Вишнёвка-8, Вишневка-9, Тургеневка-15, ескерткіш, артефакт, бифас, алевритті туффитАннотация (түйіндеме)
Мақалада Есіл өзенінің жоғарғы ағысындағы энеолит – қола дәуірі ескерткіштерінен алынған тас артефактілер жинағының сипаттамасы берілген. Есіл биік жайылмасының топырақ қабатынан анықталған қазба қалдықтарынан табылған, жабық кешен болып табылатын Тургеневка-15 стратификацияланған ескерткішінде әртүрлі типтегі екі жақты өңделген құралдардың арнайы өндірісі белгіленді. Табылған заттарымен бірге топырақ қабатының радиокөміртекті мерзімделуі ескерткіштің б.д.д. XIV–XIII ғғ. жататынын көрсетті, бұл Қазақстанның ерте қола тас индустриясының жасы мен Еуразияның кең далалық ауқымы туралы қазіргі заманғы ұғымға сәйкес келмейді. Вишневка-8 және 9 орналасқан жерінен ашылған археологиялық материалдар энеолит пен ерте қолаға тән, сонымен қатар кейінгі голоценнің тас индустриясының қалдығы ретінде қарастыруға болатын палеолитке тән архаикалық формалардағы (бір жақты нуклеустар, сондай-ақ леваллуаға жақын, кливер мен сынаға ұқсас құралдар) тас бұйымдарды құрайды. Қазақстанның кейінгі голоцен (жалпы голоцен) тас индустриясындағы қалдық элементтері туралы мәселе неғұрлым көп материалдарды тарта отырып, одан әрі пысықтауды қажет етеді.
Библиографиялық сілтемелер
Varfolomeev, V. V., Merts, V. K., Merts, I. V. 2021. In: Vestnik ENU. Ser. Istor. nauki. Filosofiya. Religiovedenie (Bulletin of the L.N. Gumilyov Eurasian National University. Historical Sciences. Philosophy. Religion Series), 1 (34), 36-48 (in Russian).
Voloshin, V. S. 2022. In: Onggar, A., Mamirov, T. B. (eds.). Margulanovskie chteniya–2022 (Margulan readings–2022). Almaty: Margulan Institute of Archaeology, 317-326 (in Russian).
Zaibert, V. F. 1993. Eneolit Uralo-Irtyshskogo mezhdurechiya (Eneolite of the Ural-Irtysh interfluves). Petropavlovsk: “Nauka” Publ. (in Russian).
Zaibert, V. F. 2009. Botayskaya kultura (Botay culture). Almaty: “KazAkparat” Publ. (in Russian).
Zdanovich, G. B., Ivanov, I. V., Khabdulina, M. K. 1984. In: Sovetskaya arheologiya (Soviet Archaeology), 4, 35-48 (in Russian).
Merts, V. K. 2005. In: Kiryushin, Yu. F. (ed.). Sohranenie i izuchenie kulturnogo naslediya Altaya (Preservation and study of the cultural heritage of Altay). Barnaul: Altajskij gos. un-t, S. 131-138. (in Russian).
Merts, V. K. 2008. Periodizatsiya i hronologiya golotsenovykh kompleksov Severnogo i Tsentralnogo Kazahstana po materialam mnogosloinoy stoyanki Shiderty-3: avtoref. dis. … kand. ist. Nauk (Periodization and chronology of Holocene complexes of Northern and Central Kazakhstan based on the materials of the multilayer Shiderty-3 settlement: abstract. dis. ... Candidate of Historical Sciences). Kemerovo: Kemerovo State University (in Russian).
Tarasov, P. E. 1992. Paleogeografiya stepnoy zony Severnogo i Tsentralnogo Kazahstana v golotsene: avtoref. dis. … kand. geol. nauk. (Paleogeography of the steppe zone of Northern and Central Kazakhstan in the Holocene: abstract. dis. ... Candidate of Geological Sciences). Moscow: Moscow State University (in Russian).
Tkachyov, A. A. 2003. In: Matveeva, N. P. (ed.). Ekologiya drevnih i sovremennyh obshchestv (Ecology of ancient and modern societies), vol. 2. Tyumen: Institute of the problem of Northern development SB RAS, 178-180 (in Russian).
Khotinskiy, N. A. 1984. In: Istoriya razvitiya pochv SSSR v golotsene (The history of the development of soils of the USSR in the Holocene). Pushchino, 23-24 (in Russian).
Boomer, I., Aladin, N., Plotnikov, I, Whatley, R. 2000. In: Quaternary Science Reviews, 19, 1259-1278.
Stuiver, M., Reimer, P. J. 1993. In: Radiocarbon, 35, 215-230. DOI: 10.1017/S0033822200013904
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2023 Валерий Степанович Волошин
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
