Есік. Жаңа мәліметтер: 7-оба материалдары негізінде (Оңтүстік-Шығыс Қазақстан)
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2022.4.18.84.96Түйін сөздер:
археология, Жетісу, Есік қорымы, ерте темір дәуірі, ерте көшпелілер, сақтар, радиокөміртектік сараптама, хронологияАннотация (түйіндеме)
Мақалада алғаш рет Алматы облысы территориясында орналасқан Есік қорымының 7-ші элитарлық обасының қазба материалдары ғылыми айналымға енгізіліп отыр. Ескерткішті зерттеу барысында оба үйіндісіне георадиолокациялық зерттеулер жүргізіліп, нәтижесінде ескерткіштің кейбір құрылымдық ерекшеліктері анықталды (мысалы: тас қабаты). Ескерткішті толық зерделеу мақсатында нысанның аэрофото, ортофото және топографиялық жоспарлары жасалды. Жетісу обаларының екі түрін бөлуді көздейтін авторлардың жіктемесі бойынша зерттелген ескерткішті жер үсті құрылысының құрылымдық элементтерін талдау негізінде екінші типке жатқызуға болады. Бұл жерде арнайы төселген «платформасы» бар, яғни кейін оның үстіне үйінді тұрғызылған. Бүгінгі таңда аймақтың әр түрлі ескерткіштері материалдарын сараптау нәтижесінде алынған 59 жарияланған абсолюттік мерзімдеме белгілі: Бесшатыр, Қаспан-6, Қаратұма, Қатартөбе қорымдары; Цыганка-8, Түзусай қоныстары және т. б. Қазба жұмыстары кезінде алынған материалдар негізінде AMS радиокөміртекті мерзімдеу нәтижелері бойынша, ескерткіш б.д.д. VII ғ. екінші жартысы – VI ғ. мерзімделеді. Бүгінгі күнде біз алған мерзімдеме нәтижелері Есік қорымы үшін алғашқы болып табылады.
Библиографиялық сілтемелер
Akishev, A. K. 1978. In: Kratkie soobcheniya Instituta Arheologii (Brief reports of the Institute of the Archaeology), 154, 39-48 (in Russian).
Akishev, A. K. 2016. In: Mukhtarova, G. R. (ed.). Tainy “Zolotogo cheloveka” (The riddle of the “Golden Man”). Almaty: State Historical and Cultural Reserve-Museum “Issyk”, 22-53 (in Russian).
Akishev, K. A. 1978. Kurgan Issyk. Iskusstvo sakov Kazahstana (Issyk Kurgan. The art of the Saks of Kazakhstan). Moscow: “Iskusstvo” Publ. (in Russian).
Akishev, K. A. 2013. Khabdulina, M. K. (ed.). Ancient and medieval states on the territory of Kazakhstan (Studies of research). Almaty: Margulan Institute of Archaeology (in Russian).
Beisenov, A. Z. 2020. In: Mukhtarova,G. R. (ed.). I–Esik okulary (I-Esik readings). Almaty: State Historical and Cultural Reserve-Museum “Issyk”, 34-52 (in Kazakh).
Bokovenko, N. A. 1993. In: Masson, V. M. (ed.). Problemy kulturogeneza i kulturnoe nasledie. Arkheologiya i izuchenie kulturnykh protsessov i yavlenii (Problems of cultural genesis and cultural heritage. Archaeology and the study of cultural processes and phenomena). Pt. II. Saint Petersburg: Institute for the History of Material Culture, 172–176.
Grigoriyev, F. P., Kamalova, G. M. 2011. In: Beisenov, A. Z. (ed.). Arkheologiya Kazakhstana v epokhu nezavisimosti: itogi, perspektivy (Archeology of Kazakhstan in the era of Independence: results, prospects), 2. Almaty: Margulan Institute of Archaeology, 89-96 (in Russian).
Jumabekova, G. S., Bazarbayeva, G. A. 2018. In: Arkheologiya i davnya istoriya Ukrainy (Archaeology and early history of Ukraine), 2 (27), 469-484 (in Russian).
Zagorodniy, A. S., Grigoriyev, F. P. 1998. In: Samashev, Z. (ed.). Voprosy arkheologii Kazakhstana (Issues of archaeology of Kazakhstan), 2. Almaty; Moscow: “Gylym” Publ., 117-119 (in Russian).
Kadyrbayev, M. K.. 1968. In: Kadyrbayev, M. K. (ed.). Novoe v arkheologii Kazakhstana (New in the archaeology of Kazakhstan). Almaty: “Nauka” Publ., 21-36 (in Russian).
Maksimova, A. G. 1978. In: Akishev, K. A. (ed.). Arkheologicheskiye pamyatniki Kazakhstana (Archaeological sites of Kazakhstan). Alma-Ata: “Nauka” Publ., 188-193 (in Russian).
Nurmukhanbetov, B. N., Mukhtarova, G. R. 2011. In: Beisenov, A. Z. (ed.). Sakskaya kultura Saryarki v kontekste izucheniya etnosotsiokulturnykh protsessov stepnoy Evrazii (The Saka culture of Saryarka in the context of the study of ethnosociocultural processes of steppe Eurasia). Karagandy: “Begazy-Tasmola” Publ., 64-67 (in Russian).
Omarov, G. K., Tulegenov, A. G., Besetayev, B. B. 2022. In: Bulletin of history, 2 (105), 195-202 (in Kazakh).
Ongaruly, A., Pen, E., Nam, S., Kairmagambetov, A., Kim, E., Nuskabai, A., Kyzyrkhanov, M. 2020. Katartobe. Nekropol sakskoy elity Zhetysu (Katartobe. Necropolis of the Saka elite Zhetysu). Nur-Sultan; Daejeon: Scientific Research Institute “Halyk kazynasy” (in Russian).
Samashev, Z., Bokovenko, N. A., Chotbayev, A. E., Kariyev, E. M. 2016. In: Mir bolshogoAltaya (World of Great Altay), 4-1, vol. 2, 719-736 (in Russian).
Chekin, A. G., Tulegenov, A. G., Besetayev, B. B. 2019. In: Khabdulina, M. K. (ed.). Margulanovskie chteniya–2019 (Margulan Readings–2019). Nur-Sultan: K.A. Akishev Research Institute of Archaeology, L.N. Gumilyov Eurasian National University, 409-417 (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2022 Гульмира Раиловна Мухтарова, Туралы Жаксылыкович Тулегенов, Бауыржан Берканович Бесетаев
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
