2022 ж. Ақтөбе облысы аумағындағы Жошы Ұлысы дәуірі ескерткіштерін зерттеу
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2022.3.17.74.90Түйін сөздер:
Жошы Ұлысы, жерлеу салты, Алтын Орда, қыпшақтар, исламдану, археологияАннотация (түйіндеме)
Мақала Ақтөбе облысы аумағындағы Жошы Ұлысы дәуірі ескерткіштерінде жүргізілген соңғы зерттеу жұмыстарына арналған. Дамыған және кейінгі ортағасырлар кезеңіне жататын ескерткіштерді зерттеу жұмыстары үш негізгі бағыт бойынша жүзеге асырылды. XIX ғ. екінші жартысынан бастап қазіргі күнге дейін анықталған материалдар өңделіп, сараланды. Одан кейін Алтын Орда дәуіріне жататын ескерткіштерді анықтау мақсатында археологиялық барлау және қазба жұмыстары жүргізілді. Ойыл Қобда жергілікті шағын ауданы бойынша тексерулер Көптам қонысы мен ірі қорымын және Абат Байтақ кесенесін зерттеумен байланысты болды. Қарғалы су қоймасының жағалауында орналасқан Қызылтам кесенесі де ортағасырлық кезеңде ірі көшпелі бірлестік орталығының маркері болған. Жошы Ұлысы ескерткіштерінен тұрғындардың бірте бірте исламдану кезеңі байқалады. Яғни бұл кезеңде жерлеу салты бірізділікке ұшырап, жалпы ортақ сипатқа ие бола бастайды. Жерлеу ескерткіштерінен моңғол хандарының мәжбүрлеп қоныстандыру саясаты жөнінде мәлімет алуға болады. Сонымен қатар, Оңтүстік Сібір тұрғындарымен байланысты нысандар да кездеседі.
Библиографиялық сілтемелер
Artamonov, M. I. 1962. Istoriia khazar (History of the Khazars). Leningrad: State Hermitage Museum (in Russian).
Akhatov, G. A., Bissembaev, A. A. 2015. In: Baitanayev, B. B. (ed.). Kazakhskoe khanstvo v potoke istorii (The Kazakh Khanate in the flow of history). Almaty: Margulan Institute of Archaeology, 503-513 (in Russian).
Akhinzhanov, S. M. 1973. In: Akishev, K. A. (ed.). Arkheologicheskie issledovaniia v Kazakhstane (Archaeological research in Kazakhstan). Alma-Ata: “Nauka” Publ.,58-65 (in Russian).
Akhinzhanov, S. M. 1980. In: Akishev, K. A. (ed.). Arkheologicheskie issledovaniia drevnego i srednevekovogo Kazakhstana (Archaeological research of ancient and medieval Kazakhstan). Alma-Ata: “Nauka” Publ., 46-53 (in Russian).
Akhinzhanov, S. M. 1995. Kypchaki v istorii srednevekovogo Kazakhstana (Kipchaks in the history of medieval Kazakhstan). Almaty: “Gylym” Publ. (in Russian).
Bisembaev, A. A. 2010. Kochevniki srednevekov'ia Zapadnogo Kazakhstana (Nomads of the Middle Ages of Western Kazakhstan). Aktobe(In Russian).
Bissembaev, A. A., Usmanova, E. R., Botalov, S. G. 2006. In: Botalov, S. G. (ed.).Arkheologiia Yuzhnogo Urala. Step (Archaeology of the Southern Urals. Steppe). Cheliabinsk: “Rifei” Publ., 409-413 (in Russian).
Botalov, S. G. 1992. In: Rossiiskaya arkheologiya (Russian Archaeology), 2, 230-239 (in Russian).
Egorov, V. L. 1985. Istoricheskaia geografiya Zolotoi Ordy v XIII–XIV vv. (Historical geography of the Golden Horde in the 13th–14th centuries). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Ivanov, V. A. 2015. Kochevniki Zolotoi Ordy. Istoriia, kultura, religiya (Nomads of the Golden Horde. History, culture, religion.). Ufa: Bashkir State Pedagogical University (in Russian).
Ivanov, V. A., Kriger, V. A. 1988. Kurgany kypchakskogo vremeni na Yuzhnom Urale (XII–XIV vv.) (Burial mounds of the Kypchak period in the Southern Urals (12th–14th centuries)). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Ivanov, V. A., Yaminov, A. F. 1993. Kochevniki Uralo-Kazakhstanskikh stepei (Nomads of the Ural-Kazakhstan steppes). Ekaterinburg: “Nauka” Publ., 154-161 (in Russian).
Kumekov, B. E. 1972. Gosudarstvo kimakov IX–XI vv. po arabskim istochnikam (The state of the Kimaks of the 9th–11th centuries according to Arabic sources). Alma-Ata: “Nauka” Publ. (in Russian).
Kukushkin, A. I., Dmitriev, E. A., Kukushkin, I. A. 2019. In:Kazakstan Arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 4 (6), 19–31.DOI: 10.52967/akz2019.4.6.19.31(in Russian).
Maryksin, D. V. 2012. In: Izvestiia Samarskogo nauchnogo tsentra Rossiiskoy akademii nauk (Proceedings of the Samara Scientific Center of the RAS), 14, No 3, 243-248 (in Russian).
Pletneva, S. A. 1958. Pechenegi, torki i polovcy v yuzhnorusskih stepyah (Pechenegs, Torks and Polovtsians in the Southern Russian steppes). Moscow: USSR Academy of Sciences Publ. (in Russian).
Polnoe sobranie russkikh letopisei (The Complete Collection of Russian Chronicles). 1962. Moscow: USSR Academy of Sciences Publ. Vol. I–II (in Russian).
Sakenov, S. K., Burbaeva, S. B., Bukesheva, G. K., Kukushkin, A. I. 2021. In: Kazakstan Arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 4 (14), 134–147. DOI: 10.52967/akz2021.4.14.134.147 (In Russian).
Tizengauzen, V. G. 1884. Sbornik materialov, otnosiashchikhsia k istorii Zolotoi Ordy (Collection of materials related to the history of the Golden Horde). Saint Petersburg, vol. I–II (in Russian).
Usmanova, E. R., Dremov, I. I., Paniushkina, I. P. 2020. In: Kushkumbayev, A. K. (ed). Dzhuchi: lichnost, epokha, pamiat (Jochi: personality, epoch, memory). Almaty, 184-217(in Russian).
Usmanova, E. R., Uskenbai, K. Z., Kozha, M. B., Paniushkina, I. P., Solovieva, L. N., Akhatov, G. A. 2022. In: Arkheologiia Evraziiskikh stepei (Archaeology of the Eurasian Steppes), 3, 74-80 (in Russian).
Fedorov-Davydov, G. A. 1966. Kochevniki Vostochnoi Evropy pod vlastiyu zolotoordynskikh khanov (Nomads of Eastern Europe under the rule of the Golden Horde Khans). Moscow: Moscow State University (in Russian).
Fedorov-Davydov, G. A. 1976. Iskusstvo kochevnikov i Zolotoi Ordy. Ocherki kultury i iskusstva narodov Evraziiskikh stepei i zolotoordynskikh gorodov (The art of nomads and the Golden Horde. Essays on the culture and art of the peoples of the Eurasian Steppes and Golden Horde cities). Moscow: “Iskusstvo” Publ. (in Russian).
Chibilev, A. A. 1987. Reka Ural (Ural River). Leningrad: Gidrometeoizdat (in Russian).
Shnaidshtein, E. V. 1985. In: Its, R. F. (ed.). Istoricheskaya etnografiya (Historical ethnography). Leningrad: Leningrad State University Publ., 79-86 (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2022 Арман Ауганович Бисембаев, Алексей Хаванский, Рамазан Жанузак, Газиз Ахатов, Даниял Майтеков
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
