БҰЛҒАР ӨҢІРІНІҢ КҮМІС АҚШАЛАРЫНДАҒЫ АҢДАРДЫҢ , ҚҰСТАРДЫҢ және БАЛЫҚТАРДЫҢ БЕЙНЕЛЕ РІ XIII–XIV ғғ.
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2021.1.11.145.159Түйін сөздер:
археология, Алтын Орда, Бұлғар, XIII–XIV ғғ., дирхам, данг, фракция, күміс ақша, ақша айналысыАннотация (түйіндеме)
Мақала бұлғар күміс ақшаларындағы бейнелерді анағұрлым дәл атрибуциялау үшін талдауға арналған. Орта Еділ бойындағы қоймалар мен бірлі-жарым ақшалардың табылуы туралы бұрын жарияланған мәліметтер негізінде әрбір типтің соғу уақыты мен метрологиясы туралы ақпарат келтіріледі. Осы кезеңдегі ақшалардың басты белгісі – бұл Менгу-Тимурдың тамғасын қою. Автор барлық белгілі дирхамдарды бейнелеу сипаты бойынша төрт топтамаға бөледі: 1. араб және ұйғыр графикасындағы түркі, араб және парсы тілдеріндегі аңыздар; 2. жануарлардың, құстардың және балықтардың бейнелері бар; 3. адам бейнесі бар; 4. түрлі ою-өрнектермен. Мақалада арыстан, жылқы, қоян, есек (барлығы 9 типті), құстары бар топ – аққу, екібастысы бар, үш ұшатын құсы бар (9 типті) және балықтары бар топ – бір, екі және үш балығы бар (4 типті) жануарлары бар топтар қарастырылады. Салмақтық параметрлерді талдаудан автор қаралған монеталар номиналы 5 дангмен (көрсетілген салмағы 1,56 г), 4½ данг (1,39 г) және 1½ данг (0,46 г) соғылды деген қорытынды жасайды. Осы түрлі дирхамдар мен олардың фракциялары 1266–1272 жылдары қалыптасқан номиналдар жүйесін құрады.
Библиографиялық сілтемелер
Bugarchev, A. I. 2018. In: Khazakhstan archaeology, 1–2, 307–313 (in Russian).
Bugarchev, A. I., Kuptsov, A. E. 2019. In: Zolotoordynskoe nasledie (Golden Horde Heritage), 3, 99–107 (in Russian).
Bugarchev, A. I., Petrov, P. N. 2018. Monetnie klady Bulgarskogo vilayata XIII – pervoy treti XIV vv. (Coin Hoards of 13th – The First Third of 14th Centuries From Wilayat Bulghar). Kazan: Sh. Marjany Institute of History (in Russian).
Bugarchev, A. I., Stepanov, O. V. 2016. In: Tradicionnaya kultura narodov Povolzhiya (Tradition culture of People of Povolzhie). Kazan: “Ihlas” Publ., 96–102 (in Russian).
Bugarchev, A. I., Stepanov, O. V. 2019. In: Azak i mir vokrug nego (Azak and world around it). Azov: Azov Museum-Reserve, 51–53 (in Russian).
Bugarchev, A. I., Stepanov, O. V., Dzyuba, I. V. 2018. In: Bahchisaray: arheologiya, istoriya, etnografiya (Bahchisaray: archaeology, history, etnografy). Bahchisaray: “Constant”, 50–54 (in Russian).
Bugarchev, A. I., Stepanov, O. V., Kuptsov, A. E. 2019. In: Tradicionnaya kultura narodov Povolzhiya (Tradition culture of People of Povolzhie). Kazan: “Ihlas” Publ., 115–120 (in Russian).
Valeeva, D. K. 2006. In: Gorod i step v kontaktnoy Evro-Aziatskoy zone (Sity and Step in Euro-Asiatic Zone). Moscow: 93–94 (in Russian).
Valeeva-Suleymanova, G. F. 2006. In: Khuzin, F. Sh. (ed.). Istoriya tatar s drevneyshih vremen (History of Tatars from Antiquity Times). Kazan: “RihIL” Publ., 592–614 (in Russian).
Goncharov, E. Yu. 2011. In: Numizmatika (Numismatic), 3 (30), 7–10 (in Russian).
Evstratov, I. V., Gumayunov, S. V. 2005. In: Petrov, P. N. (ed.). Monety i denezhnoe obrashchenie v mongolskih gosudarstvah XIII–XV vekov (Coins and money circulation in the Vongolian states of the 13th–15th centuries). Moscow: “Numizmaticheskaya literatura” Publ., 103–129 (in Russian).
Iskhakov, D. M. 2013. In: Numizmatika Zolotoy Ordy (Golden Horde Numismatic), 3, 120–127 (in Russian).
Kramarovskiy, M. G. 2009. In: Usmanov, M., Khakimov, R. (eds.). Istoriya tatar s drevneyshih vremen (History of Tatars from Antiquity Times). Kazan: Institute of History of the Academy of Sciences of the Republic of Tatarstan, 567–589 (in Russian).
Kuptsov, A. E., Bugarchev, A. I. 2019. In: Dvadcataya Vserossijskaya numizmaticheskaya konferenciya (Twentieth all-Russian numismatic conference). Moscow: Novgorod State United museum-reserve, 57–59 (in Russian).
Mukhamadiev, A. G. 2007. In: Srednevekovaya arheologiya evrasiyskih stepey (Medieval Archaeology of Euro-asiatic Steps). Kazan: Institute of History of the Academy of Sciences of the Republic of Tatarstan, 90–95 (in Russian).
Petrov, P. N., Bugarchev, A. I. 2012. In: Bulletin of Kazan State University of Culture and Arts, 3, 117–123 (in Russian).
Petrov, P. N., Bugarchev, A. I. 2017. In: Mukhetdinov, D. V., Tishin, V. V. (eds.). XIII Faizkhanovskie chteniya (13th Faizkhan readings). Moscow: “Medina” Publ., 155–159 (in Russian).
Rudenko, K. A. 2015. Bulgarskoe serebro. Drevnosti Bilara (Bulgar Silver. Antiquities of Bilar). II. Kazan: “Zaman” Publ. (in Russian).
Singatullina, A. Z. 2003. Dzuchidskie monety povolzhskih gorodov XIII v. (Jochid Coin of Volga Region Sities of 13th cent.). Kazan: “Zaman” Publ. (in Russian).
Stepanov, O. V., Bugarchev, A. I. 2011. In: XVI Vserossijskaya numizmaticheskaya konferenciya (16th all-Russian numismatic conference). Saint Petersburg: State Hermitage Publ., 62–65 (in Russian).
Fedorov-Davydov, G. A. 1987. In: Bolgar. Ocherki istorii i kultury (Bolgar. Articles of History And Culture). Moscow: “Nauka” Publ., 158–205 (in Russian).
Yanina, S. A. 1958. In: Materialy i isledovaniya po arheologii SSSR (Works and Reserches of Archaeology of USSR), 61, 392–423 (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2021 Алексей Игоревич Бугарчев
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
