Сырдарияның сол жағалауындағы қалалардың археологиялық шежіресі: Сүткент және Аркук
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2022.1.15.57.69Түйін сөздер:
археология, қалалар, Сүткент, Аркук, деректер, зерттеулер, қазбаларАннотация (түйіндеме)
Тарих ғылымында көшпелі және отырықшы халықтардың өзара қарым-қатынасы, қалалар мен дала арасындағы байланыс аса маңызды орын алады. Дешті Қыпшақ даласы мен отырықшы-жер өңдеуші аудандардың түйіскен жеріндегі Сырдарияның ортаңғы ағысында орналасқан қалалар көшпелілер өмірінде аса маңызға ие болды. Жазба деректер мен археологиялық зерттеу жұмыстары мәліметтерін салыстыра отырып, сараптау нәтижелері қазақ жеріндегі көптеген қалалардың 2000 жылдық, тіпті одан да көп тарихы бар екендігін көрсетуде. Ежелгі тарихы әлі анықталмаған қалалар біздің жерімізде аз емес. Сондай қалалар Сырдария өзенінің ортаңғы ағысының сол жағалауында да болған. Мақалада археологиялық зерттеулер мен жазба деректер мәліметтері 2000 жыл жасағанын растайтын Сүткент пен Аркук қалалары жайлы айтылады. Сырдарияның сол жағалауында жүргізілген археологиялық зерттеулер Сүткент пен Аркук қалаларының өз тарихында үш рет орын ауыстырғанын анықтады. Олар хронологиялық жағынан кезектесіп келеді. Қалалардың үш кезеңдегі орындары бір-біріне жақын орналасқан.
Библиографиялық сілтемелер
Ageeva, E. I., Patsevich, G. I. 1958. In: Trudy Instituta istorii, arheologii i etnografii Akademii nauk Kazahskoy SSR. Ser. Arheologiya (Proceedings of the Institute of History, Archaeology and Ethnography of the Academy of Sciences of the Kazakh SSR. Archaeology ser.), 5, 3-215 (in Russian).
Ageeva, E. I., Akishev, K. A., Kushaev, G. A. et al. (compl.). 1960. Arheologicheskaya karta Kazahstana (Archaeological map of Kazakhstan). Alma-Ata: Academy of Sciences of the Kazakh SSR (in Russian).
In: Materialy po istorii kirgizov i Kirgizii (Materials on the history of the Kirghizs and Kirghiziya). 1973. Moscow: “Nauka” Publ., 29-30 (in Russian).
Baipakov, K. M. 1977. In: Sovetskaya arheologiya (Soviet archaeology), 2, 201-209 (in Russian).
Baipakov, K. M. 2007. In: Izvestiya Natsionalnoy Akademii nauk Respubliki Kazakhstan. Ser. obshchestv. Nauk (Proceedings of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. Ser. societiese sciences), 1, 35-61 (in Russian).
Baipakov, K. M. 2014. Urbanizatsiya Kazahskogo hanstva vo vtoroy polovine ХV–ХVІІІ vv. / Drevnyaya i srednevekovaya urbanizatsiya Kazahstana (Urbanization of the Kazakh Khanate in the second half of the 15th–17th centuries / Ancient and medieval urbanization of Kazakhstan). Almaty: A.Kh. Margulan Archaeology Institute, Book ІІІ, part ІІ (in Russian).
Baipakov, K. M. 2016. Urbanizatsiya Kazahstana v XIII – pervoj polovine XV v. / Drevnyaya i srednevekovaya urbanizatsiya Kazahstana (Urbanization of Kazakhstan in the 13th – first half of the 15th century. / Ancient and medieval urbanization of Kazakhstan). Book ІІІ, part І . Almaty: A.Kh. Margulan Archaeology Institute (in Russian).
Bartold ,V. V. 1965. K istorii orosheniya Turkestana. Sochineniya (On the history of irrigation of Turkestan. Essays). Moscow: “Nauka” Publ., vol. 3. (in Russian).
Zheleznyakov, B. A. 2011. In: Izvestiya Natsionalnoy Akademii nauk Respubliki Kazakhstan. Ser. obshchestv. Nauk (Proceedings of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. Ser. societiese sciences), 3, 90-100 (in Russian).
In: Eleuov, M. (compl.). 2005. Izvlecheniya iz pismennyh istochnikov o srednevekovyh gorodah Sauran i Sygnak (Extracts from written sources about the medieval cities of Sauran and Sygnak). Turkestan: Khoja Ahmed Yasawi International Kazakh-Turkish University (in Russian).
Kazakhstan Respublikasynyn tarihi zhane madeni eskertkіshterіnіn zhinagy. Kyzylorda oblysy (The official list of of historical and cultural monuments. Kyzylorda region). 2011. Almaty: “Aruna” Publ. (in Kazakh).
Kastanie, I. A. 1916. In: Izvestiya Arheologicheskoy komissii (News of the Archaeological Commission), 66, 47-56 (in Russian).
Kashkari, M. 1997. Turіk sozdіgі (Turkic Dictionary). In 3 vol. Almaty: “Gylym” Publ., vol. 1 (in Kazakh).
Pishchulina, K. A. 1969. In: Suleymenov, B. S, (ed.). Kazahstan v XV–XVІІІ vv. (Kazakhstan in the 15th – 18th centuries). Alma-Ata: “Nauka” Publ., 5-49 (in Russian).
Rudnev, N. 2011. In: Eleuov, M., Bakhtybayev, M. M. (compl.). Protokoly zasedaniy i soobshcheniy chlenov Turkestanskogo kruzhka lyubiteley arheologii. Istoriko-kulturnye pamyatniki Kazahstana (Summary record of the meeting and reports of the Turkestan amateur archaeological circle). Turkestan: “Turan” Publ., 228-232 (in Russian).
Svod pamyatnikov istorii i kultury Kazahstana. Yuzhno-Kazahstanskaya oblast (The official list of of historical and cultural monuments of Kazakhstan. South Kazakhstan region). 1994. Almaty: The main editorial office of the Kazakh Soviet Encyclopedia (in Russian).
Taleev, D. A. 2010. In: Otan tarihy (The homeland history), 4, 158-166.,
In: Ibragimov, S. K., Mingulov, N. I., Pishchulina, K. A., Yudin, V. P. (compl.). 1969. Materialy po istorii Kazahskogo hanstva XV–XVІІІ vekov (izvlecheniya iz persidskih i tyurkskih sochineniy) (Materials on the history of the Kazakh Khanate of the 15th–18th centuries (extracts from Persian and Turkic writings)). Alma-Ata: “Nauka” Publ., 135-172 (in Russian).
In: Ibragimov, S. K., Mingulov, N. I., Pishchulina, K. A., Yudin, V. P. (compl.). 1969. Materialy po istorii Kazahskogo hanstva XV–XVІІІ vekov (izvlecheniya iz persidskih i tyurkskih sochineniy) (Materials on the history of the Kazakh Khanate of the 15th–18th centuries (extracts from Persian and Turkic writings)). Alma-Ata: “Nauka” Publ., 9-43 (in Russian).
In: Istoriya Kazahstana v persidskih istochnikah. izvlecheniya iz sochineniy XІІІ–XІX vekov (The history of Kazakhstan in Persian sources. Extracts from the writings of the XIII-XIX centuries). 2007. Almaty: “Dayk-Press” Publ., vol. 5, 113-215 (in Russian).
In: Istoriya Kazahstana v persidskih istochnikah. izvlecheniya iz sochineniy XІІІ–XІX vekov (The history of Kazakhstan in Persian sources. Extracts from the writings of the XIII-XIX centuries). 2007. Almaty: “Dayk-Press” Publ., vol. 5, 249-335 (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2022 Докей Абдикеримович Талеев
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
