Орталық Қазақстанның ерте темір дәуірі ескерткіштерін радиокөміртекті мерзімдеудің жаңа деректері және баланы жерлеу
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2022.1.15.98.109Түйін сөздер:
археология, Орталық Қазақстан, ерте темір ғасыры, Тасмола мәдениеті, радиокөміртекті мерзімдеуАннотация (түйіндеме)
Мақалада Қарағанды облысының Ақтоғай ауданында зерттелген ерте темір дәуірі обасындағы далалық жұмыстардың нәтижелері қарастырылады. Астында ұзынынан шалқасынан созылып жатқызып, тас моншақтармен, темір пышақпен, тас қайрақ және алтын жабынмен бірге көмілген 4–5 жас аралығындағы бала жерлеуі табылған шымданбаған тас үйінді. Қазылған кешеннің Тасмола мәдениетіне жататындығын, ең алдымен, скиф-сақ аң стиліне тән мысық жыртқышының кескіні бейнеленген зооморфтық жапсырма көрсетеді. Неғұрлым нақты хронологиялық белгілердің болмауына байланысты зерттелген жерлеуді б.д.д. VIII–V ғғ. деген кең шеңбермен мерзімдеуге тура келеді. Сондай–ақ, Борлы және Сенкібай-2 обаларындағы Тасмола мәдениеті жерлеулерінің радиокөміртекті мерзімдеу нәтижелері ғылыми айналымға енгізілді, олар белгілі бір дәрежеде типологиялық ұқсастық әдісіне негізделген осы кешендердің алдын ала мерзімделуін реттеді. Жаңа деректерге сәйкес, біріншіден, Сенкібай-2 қорымының материалдарын б.д.д. IX ғ.–VIII ғ. басы; екіншіден, Борлы обасындағы жерлеуді б.д.д. VIII ғ. ортасы – VI ғ. ортасы деп біршама кеңірек уақыт ауқымымен мерзімдеу керек.
Библиографиялық сілтемелер
Beisenov, A. Z. 2015. In: Istoricheskaya i sotsialnaya obrazovatelnaya mysl (Historical and social educational thought), vol. 7, no. 6, 22-31 (in Russian).
Beisenov, A. Z. 2017. In: Kazahstan v sakskuyu epohu (Kazakhstan in the Saka era). Almaty: A.Kh. Margulan Archaeology Institute, 59-100 (in Russian).
Beisenov, A. Z. 2018a. In: Tishkin, A. A. (ed.). Sovremennye reshenija aktualnyh problem evraziyskoy arheologii (Modern solutions to the actual problems of Eurasian archaeology). Barnaul: Altay State University, 139-149 (in Russian).
Beisenov, A. Z. 2018b. In: Arheologija i davnjaja istorija Ukraini (Archaeology and Early History of Ukraine), 2 (27), 386-396 (in Russian).
Beisenov, A. Z., Bazarbayeva, G. A. 2017. In: Samarskiy nauchnyj vestnik (Samara Scientific Bulletin), vol. 6, no. 1 (18), 89-94 (in Russian).
Beisenov, A. Z., Duisenbay, D. B. 2017. In: Kulikov, F. I. (ed.). Istoriya i kultura narodov Yugo-Zapadnoy Sibiri i sopredelnyh regionov (Kazahstan, Mongolija, Kitaj) (History and culture of the peoples of Southwest Siberia and adjacent regions (Kazakhstan, Mongolia, China)). Gorno-Altaysk: Gorno-Altay State University, 18-25 (in Russian).
Beisenov, A. Z., Kasenalin, A. E. 2018. In: Teorija i praktika arheologicheskih issledovanij (Theory and practice of archaeological research), 4 (24), 85-100 (in Russian).
Beisenov, A. Z., Shashenov, D. T. 2020. In: Nizhnevolzhskij arheologicheskij vestnik (Nizhnevolzhsk Archaeological Bulletin), vol. 19, no. 1, 268-284 (in Russian).
Kadyrbayev, M. K. 1966. In: Margulan, A. Kh., Akishev, K. A., Kadyrbayev, M. K., Orazbayev, A. M. Drevnjaja kultura Centralnogo Kazahstana (Ancient culture of Central Kazakhstan). Alma-Ata: „Nauka“ KazSSR (in Russian).
Kukushkin, I. A., Dmitriev, E. A. 2018. In: Tishkin, A. A. (ed.). Sovremennye reshenija aktualnyh problem evrazijskoj arheologii (Modern solutions to the actual problems of Eurasian archaeology). Barnaul: Altay State University, 2, 173-177 (in Russian).
Kukushkin, I. A., Loman, V. G. 2013. In: Loman, V. G. (ed.). Arheologicheskie issledovanija stepnoy Evrazii (Archaeological research of steppe Eurasia). Karaganda: TENGRI Ltd, 192-195 (in Russian).
Tairov, A. D. 2007. Kochevniki Uralo-Kazahstanskih stepey v VII–VI vv. do n. je (Nomads of the Ural-Kazakh steppes in the 7th–6th centuries BC). Chelyabinsk: South Ural State University (in Russian).
Khabdulina, M. K. 1994. Stepnoe Priishimie v epohu rannego zheleza (Steppe Priishimye in the Early Iron Age). Almaty: “Rakurs” (in Russian).
Chugunov, K. V. 2011. In: Machinskiy, D. A. (ed.). Evropeyskaya Sarmatiya (European Sarmatia). Saint Petersburg: “Nestor-Istorija”, 39-60 (in Russian).
Fazekas, I. Gy., Kosa, F. 1978. Forensic Fetal Osteology. Budapest: Akademiai Kiado (in English).
Jeanty, P. 1983. In Radiology, 147, 601-602 (in English).
Maresh, M. M. 1970. In Human Growth and Development, 157-200 (in English).
Reimer, P. J., Austin, W. E. N., Bard, E., Bayliss et al. 2020. In: Radiocarbon, vol. 62, 4, 725-757 (in English).
Schaefer, M., Black, S., Scheuer, L. 2009. Juvenile Osteology: a laboratory and field manual. Elsevier Inc. (in English).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2022 Евгений Анатольевич Дмитриев, Алексей Игоревич Кукушкин, Адиль Болатович Макен, Олжас Саятович Шохатаев
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
