ҚОТЫРТАС ҚОРЫМЫНДАҒЫ АЛТЫН ОРДА ДӘУІРІНДЕГІ КЕНОТАФ (Орталық Қазақстан)
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2019.4.6.19.31Түйін сөздер:
археология, Орталық Қазақстан, Орта ғасыр, Алтынорда уақыты, сырлы қоршау, сағана, кенотаф, исламдандыруАннотация (түйіндеме)
Орталық Қазақстан аумағында зерттелген XII–XV ғғ. ескерткіштер санының аздығы ғылыми айналымға кез келген жаңа материалдарды енгізудің өзектілігін артыра түседі. Осы мақала аясында авторлармен «портал-пештак» түріндегі жапсарлас салынған сырлы кірпіштен жасалған қоршауды қамтитын Қотыртас (Қарағанды обл., Шет ауданы) қорымындағы Алтын Орда қорғанының зерттеу нәтижелері баяндалады. Екі алаудың анықталған іздері, бағана шұңқырлары, табалдырығы төселген кіру камерасы, құрылыстың қасбеттік жағын қаптау және қалашық ішіндегі кеңістікті балшықтың жұқа қабатымен жағу назар аударады. Жерлеу камерасы сырлы кірпіштермен салынған және ағаш жабынына салынған сағанды еске салады. Бұл кенотаф сияқты нысанды анықтауға мүмкіндік береді. Бірқатар конструктивтік элементтердің болуына немесе болмауына сүйенетін сырлы қоршауларының белгілі хронологиясына қатысты кейбір сыни ескертулер айтылды. Сараптаманың қорытындысында бағдарлама авторлары, зерттелген Қотыртас обасының құрылысы XIII–XIV ғғ. аясында деген қажеттілікке келіп, алдын ала уақытын қояды.
Библиографиялық сілтемелер
Akishev, K. A., Khasenova, B. M., Motov, Yu. A. 2008. In Bozok v panorama srednevekovyh kultur Evrazii (Bozok in the panorama of medieval cultures of Eurasia). Astana: L.N. Gumilev Eurasian National University, 56-65 (in Russian).
In: URL: https://kazpravda.kz/articles/view/artefakti-zolotoi-ordi
Botalov S.G. 1992. In Rossiyskaya arheologiya (Russian archeology), 2, 230-239 (in Russian).
Varfolomeev, V. V., Kukushkin, I. A., Dmitriev, E. A. 2017. In Istoriya i arheologiya Semirechiya (History and archeology of Semirechye), 5. Almaty: A.Kh. Margulan Institute of Archaeology, 167-173 (in Russian).
Vasiliev, D. V. 2006. In Voprosy istorii i arheologii Zapadnogo Kazahstana (Questions of history and archeology of Western Kazakhstan), 1–2, 208-220 (in Russian).
Kadyrbyaev, M. K., Burnasheva, R. Z. 1970. In Po sledam drevnih kultur Kazahstana (Following the tracks of ancient cultures of Kazakhstan). Alma-Ata: “Nauka” Publ., 42-53 (in Russian).
Kriger, V. A., Maryksin, D. V. 2008. In Voprosy istorii i arheologii Zapadnogo Kazahstana (Questions of history and archeology of Western Kazakhstan), 1, 193-206 (in Russian).
Kukushkin, I. A., Dmitriev, E. A., Kukushkin, A. I. 2019. In Bazarov, B. V., Kradin, N. N. (Eds.) Kochevye imperii Evrazii v svete arheologicheskih i mezhdisciplinarnyh issledovanij (The nomadic empires of Eurasia in the light of archaeological and interdisciplinary research), 1. Ulan-Ude: BNC SO RAN, 135-137 (in Russian).
Loman, V. G., Dmitriev, E. A., Kukushkin, I. A., Kukushkin, A. I. 2017. In Beisenov, A. Z., Loman, V. G. (Eds.) Arheologicheskoe nasledie Centralnogo Kazahstana: izuchenie i sohranenie (Archaeological Heritage of Central Kazakhstan: Study and Preservation). Almaty: “Begazy-Tasmola” Publ., 209-218 (in Russian).
Margulan, A. Kh. 1959. In Trudy Instituta istorii, arheologii i etnografii Akademii nauk Kazahskoj SSR (Proceedings of the Institute of History, Archeology and Ethnography of the Academy of Sciences of the Kazakh SSR), 7, 248-261 (in Russian).
Maryksin, D. V. 2012. In Voprosy istorii i arheologii Zapadnogo Kazahstana (Questions of history and archeology of Western Kazakhstan), 1, 111-119 (in Russian).
Myskov, E. P. 2003. In Nizhnevolzhskij arheologicheskij vestnik (Lower Volga Archaeological Bulletin), 6, 216-235 (in Russian).
Rakushin, A. I. 1993. In Arheologicheskie vesti (Archaeological News), 1. Saratov: Saratov State University Publ., 170-175 (in Russian).
Rykov, P. S. 1935. In Arheologicheskie raboty Akademii na novostrojkah v 1932-1933 gg. (The archaeological work of the Academy in new buildings in 1932–1933.), 109–110, II. Moscow-Leningrad: OGIZ State Socio-Economic Publishing House, 40-68 (in Russian).
Usmanova, E. R. 1987. In Rannij zheleznyj vek i srednevekovie Uralo-Irtyshskogo mezhdurechiya (Early Iron Age and Middle Ages of the Ural-Irtysh interfluve.). Chelyabinsk: “Bashkir University” Publ., 99-105 (in Russian).
Usmanova, E. R., Dremov, I. I., Panyushkina, I. P., Kolbina, A. V. 2018. In Arheologiya, etnografiya i antropologiya Evrazii (Archeology, Ethnography and Anthropology of Eurasia.), 46, 2, 106-113 (in Russian).
Fedorov-Davydov, G. A. 1966. Kochevniki Vostochnoj Evropy pod vlastiyu zolotoordynskih hanov. Arheologicheskie pamyatniki (Nomads of Eastern Europe under the rule of the Golden Horde khans. Archaeological sites). Moscow: “Moskow University” Publ. (in Russian).
Khabdulina, M. K. 2016. Materialy Kongressa islamskoj arheologii Rossii i stran SNG (Materials of the Congress of Islamic Archeology of Russia and the CIS). Kazan: Institute of Archaeology named after A.Kh. Khalikov, 250-261 (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2019 А.И. Кукушкин, Е.А. Дмитриев, И.А. Кукушкин
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
