Металдан жасалған әйел әшекейлері (Жетісудың археологиялық табылымдары бойынша)
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2024.3.25.32.44Түйін сөздер:
Жетісу, А.Н. Бернштам, К.А. Ақышев, кездейсоқ табылымдар, ерте темір дәуірі, әшекей, экспедиция, зерттеу тарихыАннотация (түйіндеме)
Мақалада ерте темір дәуірінен этнографиялық кезеңге дейінгі әйелдердің металдан жасаған әшекей бұйымдарының зерттелуі сарапталып, зерттеушілердің көне жәдігерлерді кездейсоқ табылудан бастап жүйелі түрдегі ғылыми зерттеуге дейінгі ой тұжырымдары қарастырылады. Ежелгі заманнан бері зергерлік бұйымдар этникалық, әлеуметтік және жас ерекшелігінің белгісі ретінде әйел бейнесін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Алтын, күміс және қоладан жасалған әр түрлі жүзіктер, білезіктер, сырғалар, шолпылар, қапсырмалар, түйреуіштер, түймелер, сынды әшекейлер және олардың ою-өрнегі әйелдің қоғамдағы мәртебесін көрсетеді. Әр жылдары жүргізілген зерттеулер мен жарияланған еңбектерде әйелдер әшекей бұйымдары туралы түрлі және құнды фактілер қамтылған. Зерттеудің мақсаты – әйелдер зергерлік бұйымдарын зерттеудегі кезеңдеуді тұжырымдау, сараптау кезеңіндегі негізгі тенденцияларды бөліп көрсету және кеңестік уақыттағы археолог зерттеушілер мен қазіргі авторлардың қосқан үлесін сипаттау.
Библиографиялық сілтемелер
Akishev, K. A. Kushaev, G. A. 1963. Drevnya kultura sakov i usunei dolini reki Ili (Ancient culture of the Sakas and Usuns of the Ili River Valley). Alma-Ata: “Nauka” Publ. (in Russian).
Akishev K.A. 1992. In: Samashev, Z. S. (ed.). Margulanovskie chteniya–1990. Sbornik materialov konferencii. (Margulan readings–1990). Chast' I. M., 4–9 (in Russian).
Amirov, E. S. 2017. In: Toleubayev, A. T. (ed.). IX Orazbaevskie chteniya (9th Orazbayev Readings). Almaty: “Kazakh University” Publ., 112–115 (in Russian).
Bazarbayeva, G. A., Jumabekova, G. S. 2019. In: edu.e–history.kz, 3 (19), 68-75. URL: https://edu.e-history.kz/index.php/history/article/view/537 (accessed: 30.08.2024) (in Russian).
Baipakov, K. M., Voyakin, D. A. 2007. Srednevekovyi Kayalyk (Medieval town Kayalyk). Almaty: “Print S” (in Kazakh, Russian, English).
Baipakov, K. M., Voyakin, D. A., Zakharov, S. V. 2016. Mogilnik Karatuma. Nekropol rannego zheleznogo veka v Semireche (The Karatuma burial ground. Necropolis of the early Iron Age in Semirechye). Almaty: “Arkheologicheskaya ekspertiza” Publ. (in Russian).
Baipakov, K. M., Savelyeva, T. V, Chang, K. 2005. Srednevekovye goroda i poseleniya severo-vostochnogo Zhetysu (Medieval cities and settlements of north-eastern Zhetysu). Almaty: “CREDO” Publ. (in Russian).
Bernshtam, A. N. 1940. In: Kratkie soobshcheniya o dokladah i polevyh issledovaniyah Instituta Istorii materialnoy kultury ((Brief comunications on the reports and field researches of the Institute for the history of material culture)), 5, 23–31 (in Russian).
Ganieva, A. S. 2024. Vek arkheologii v nauchnom nasledii K.A. Akisheva (Century of archaeology in the scientific legacy of K.A. Akishev). Proceedings of Margulan Institute of Archaeology, Vol. VII. Almaty: Margulan Institute of Archaeology (in Russian).
Grigoryev, F. P., Chang, K., Turtellot, P. 2007. In: Maryashev, A. N. (ed.). Istoriya i arkheologiya Semirechya (History and Archaeology of Semirechye). Vol. 3. Almaty: Fond “Rodnichok”, 129–139 (in Russian).
Goryachev, A. A., Saraev, V. V., Egorova, T. A., Chernov, M. A. 2021. In: Kazakstan arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 2 (12), 87–119 (in Russian).
Kushaev, G. A. 1968. In: Kadyrbayev, M. K. (ed.). Novoe v arheologii Kazahstana (New in the Kazakhstan Archaeology). Alma-Ata: “Nauka” Publ, 135-144 (in Russian).
In: Science archive of Margulan Institute of Archaeology. D. 305.
In: Science archive of Margulan Institute of Archaeology. D. 831.
Alimbay, N. (compl.) 2011. Qazaqstan Respublikasy Memlekettik Ortalyq Muzeiinin arkheologiyalyq kollektsiyasy: saqtar men uıısender madenıeti (illyustratsiyalyq gylymi katalog) (Archaeological collection of the Central State Museum of the Republic of Kazakhstan: The culture of the Saka and the Usuns (illustrated scientific catalogue)). Almaty: “Oner” Publ. (in Kazakh, Russian, English).
Bazarbayeva, G. A., Jumabekova, G. S. (eds.). 2020. Obraz zhenshiny v otrazhenii vekov: po materialam iz Bolshogo Turgaya i sopredelnyh regionov (The woman image through the ages: based on materials from Great Turgay and adjacent regions). Almaty: Margulan Institute of Archaeology, 83–108 (in Russian
Samashev, Z., Grigoryev, F., Jumabekova, G. 2005. Drevnosti Almaty (Antiquities of Almaty). Almaty: “Arkheologiya” Publ. (in Russian).
Saraev, V. V. 2021. In: Kazakstan arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 2 (12), 61–86 (in Russian).
Khassenova, B. M. 2020. In: Bazarbayeva, G. A., Jumabekova, G. S. (eds.). Obraz zhenshiny v otrazhenii vekov: po materialam iz Bolshogo Turgaya i sopredelnyh regionov (The woman image through the ages: based on materials from Great Turgay and adjacent regions). Almaty: Margulan Institute of Archaeology, 43–58 (in Russian).
Khassenova, B. M. 2023. In: Kazakstan arheologiyasy (Kazakhstan Archeology), 4 (22), 86-100 (in Russian).
Chernov, M. A. 2015. In: Beisenov, A. Z. (ed.). Sakskaya kultura Saryarki v kontekste izucheniya etnosotsiokulturnyh protsessov stepnoy Evrazii (Saka culture of the Saryarka in the context of ethnosocial and cultural processes of the Eurasian Steppe). Almaty: Margulan Institute of Archaeology; “Begazy–Tasmola” Publ., 376–384 (in Russian).
Chotbayev, A., Onggar, A. 2014. In: Baitileu, D. (ed.). Vsadniki Velikoy stepi: traditsii i novatsii (Riders of the Great Steppe: traditions and innovations). Astana: Branch of the Margulan Institute of Archaeology, 63-87 (in Russian).
Bazarbayeva, G. A., Jumabekova, G. S. 2023. In: Materialy po arkheologii i istorii antichnogo i srednevekovogo Prichernomor'ya (Proceedings in Archaeology and History of Ancient and Medieval Black Sea Region), 15, 893–908 (in English).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2024 Айгерим Есимкановна Айтбаева, Алия Мерекеевна Манапова
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
